Kinh tế cảng biển - ưu thế cạnh tranh nổi trội

Trong xu thế phát triển của vận tải hàng hoá hiện nay thì vận tải bằng đường biển đang được các doanh nghiệp, quốc gia lựa chọn là giải pháp số 1 để đạt hiệu quả kinh doanh cao nhất.

Cũng có hệ thống cảng biển như một số địa phương ven biển trong khu vực phía Bắc, nhưng theo đánh giá của các chuyên gia thì hệ thống cảng biển của Quảng Ninh lại có những ưu thế vượt trội hơn rất nhiều bởi nhờ có vùng nước sâu, ít bị bồi lắng, quy hoạch phát triển hệ thống cảng biển của tỉnh phát triển khá hợp lý đi kèm với sự đồng bộ về cơ sở hạ tầng, dịch vụ sau cảng. Nổi bật là cảng Hòn Gai được xác định là cảng tổng hợp quốc gia đầu mối khu vực và là cảng biển loại I trong hệ thống cảng biển Việt Nam, bao gồm khu bến tổng hợp container Cái Lân và các bến chuyên dùng vệ tinh khác. Trong đó khu bến Cái Lân là bến chính của cảng Cái Lân có tổng diện tích 15,47ha chủ yếu làm hàng container kết hợp các loại hàng tổng hợp khác.

Bốc xếp hàng hóa tại cảng Cái Lân

Đầu tư hiện đại hoá hệ thống cảng biển là một trong những danh mục dự án mà tỉnh kêu gọi đầu tư để biến những lợi thế thành cơ hội phát triển.

Quy mô phát triển gồm 9 bến chính cho tàu 5 vạn DWT, tàu chở container 3.000Teu và một bến phụ cho tàu đến 2 vạn DWT vào làm hàng. Đến nay cảng đã có 4 cầu bến với chiều dài 846m được đưa vào khai thác, tiếp nhận tàu từ 25.000DWT đến 45.000DWT vào làm hàng, riêng bến số 2, 3, 4 có khu vực bãi lưu hàng rộng 14ha, trang bị loại cẩu mép bến loại Post Panamax với mục tiêu đạt năng suất cao là 30 container/giờ; tổng mức đầu tư của 3 bến này là 155 triệu USD (tương đương khoảng 3.200 tỷ đồng). Khối lượng thực hiện đến nay đạt 80 triệu USD, dự kiến sang đầu quý II-2012 việc đầu tư xây dựng bến số 3 sẽ hoàn thành và đưa vào khai thác sử dụng. Các bến chuyên dùng vệ tinh còn lại khu bến Nhà máy xi măng Thăng Long, Hạ Long, bến xăng dầu B12, bến khách Hòn Gai đều có những ưu thế vượt trội riêng phục vụ cho hoạt động bốc xuất xi măng, clinker, xăng dầu và vận tải khách. Để khai thác hiệu quả hệ thống cảng biển trong những năm cảng đã được xây dựng, đầu tư trang bị kỹ thuật hiện đại, hệ thống luồng tàu được mở rộng, đủ hệ thống phao tiêu, biển báo, công tác quản lý vận hành được tăng cường nên đã thu hút nhiều chủng loại tàu vào cảng, đặc biệt là các tàu có trọng tải lớn. Riêng năm đầu tư gần 60 tỷ đồng để mua sắm thiết bị bốc xếp hàng là các ngoạm lớn 18m3 và 25m3 để bốc xếp hàng rời.

Ở vùng than khu vực Cẩm Phả cũng có cảng chuyên dùng là cảng Cẩm Phả và bến tổng hợp, container phục vụ chủ yếu cho công nghiệp khai thác than và một số cơ sở công nghiệp tập trung khác trong khu vực. Trong đó khu bến Cửa Ông có 2 cầu bến liền bờ dài 550m, độ sâu trước bến -9 đến -10,5m, ngoài ra còn có hệ thống bến phao neo tại Hòn Nét có độ sâu -21m, có khả năng tiếp nhận tàu 70.000DWT. Các khu bến còn lại như bến xi măng Cẩm Phả là bến vệ tinh phục vụ cho việc nhập và xuất xi măng, clinker. Ngoài việc xác định là cảng chuyên dùng để bốc rót than lớn nhất hiện nay, ngành Than còn đầu tư gần 100 tỷ đồng để xây dựng kéo dài 250m cầu tàu, nạo vét khu nước trước cảng, nạo vét luồng lạch, có thể đưa tàu trọng tải 7 vạn tấn cập cảng lấy hàng, đáp ứng nhu cầu gia tăng sản lượng sản xuất, tiêu thụ của Vinacomin. Đặc biệt vùng neo Hòn Nét, từ năm 2001 đã đưa vào sử dụng 2 phao thép có đường kính 5m neo xuống 2 rùa bê tông nặng 230 tấn/rùa cho phép tàu có trọng tải 7 vạn tấn vào neo đậu chuyển tải; 2 phao thép có đường kính 4m cho sà lan neo đậu.

Ngoài 2 cảng lớn này ra trên vùng kinh tế cửa khẩu Móng Cái có cảng Vạn Gia là cảng tổng hợp địa phương của tỉnh thuộc cảng biển loại II trong hệ thống cảng biển Việt Nam nhưng lại có chức năng giao lưu bằng đường biển không chỉ cho riêng thành phố cửa khẩu này mà còn là cửa ngõ giao thương của cả tỉnh, các địa phương khác với khu vực Nam Trung Quốc rộng lớn. Với sự phát triển của hoạt động kinh tế biên mậu trong khu vực thời gian qua tăng cao nên số lượng tàu, thuyền nhỏ đến cảng này làm hàng cũng đang tăng nhanh.

Để phát huy ưu thế của hệ thống cảng biển trên địa bàn, tỉnh đã chỉ đạo các cấp, các ngành rà soát và quy hoạch lại hệ thống cảng biển địa phương và các bến thuỷ nội địa mang tầm cỡ quốc tế và khu vực, nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội hiệu quả nhất và đảm bảo môi trường trong tương lai. Tiếp tục đẩy nhanh tiến độ để hoàn thành các dự án đang triển khai và đầu tư nâng cấp một số cảng khách du lịch và các cảng bốc xếp hàng hoá thông thương với Trung quốc như: Cảng Núi Đỏ, Mũi Chùa, Dân Tiến... Tập trung nghiên cứu đầu tư tổ hợp cảng biển lớn tại khu vực Đầm Nhà Mạc (thị xã Quảng Yên); xây dựng cảng Hải Hà thành cảng trung chuyển hàng hoá lớn trong nước và quốc tế, chuyển mục đích sử dụng một số cảng có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường cao. Đầu tư hiện đại hoá hệ thống cảng biển là một trong những danh mục dự án mà tỉnh kêu gọi đầu tư để biến những lợi thế thành cơ hội phát triển.