Trẻ nuốt phải dị vật có thể tổn thương phổi

Mấy năm gần đây, đến những địa điểm vui chơi của trẻ em ngoài các trò chơi như game, cầu trượt, vườn cổ tích, câu cá… còn rộ lên trò chơi “xúc hạt”, lắp ráp robot bằng các hạt nhựa nhỏ, xâu vòng... Nhìn vào khu vực chơi trò này chúng ta thấy rất nhiều các em nhỏ từ 2 đến 6 tuổi.

Chủ yếu là trẻ tự chơi còn bố mẹ thì ngồi bên ngoài quan sát hoặcxem điện thoại. Tuy đây là những trò chơi thú vị nhưng nếu không để ý, sẽ khiến trẻ gặp nguy hiểm.

Vừa qua, bé Kim Anh (ở Đại đồng, Gia Lâm, Hà Nội) được mẹ là chị Nguyễn Thị Tuyết mang đến viện trong tình trạng khò khè, khó thở kéo dài. Được biết bé Kim Anh đã bị ho suốt một năm nay nhưng chữa không khỏi.

Ban đầu tưởng con bị viêm họng, viêm phế quản nên chị Tuyết tự mua siro ở hiệu thuốc về cho con uống. Sau thấy không khỏi mới mang con đi viện khám, bác sỹ chuẩn đoán bị viêm phế quản và cho đơn thuốc, nhưng bệnh không dứt. Đêm đến bé thở khò khè, nghe tiếng thở rất nặng nhưng không thấy bị sốt hoặc chán ăn, bỏ chơi cho nên gia đình chị Tuyết cũng nghĩ con bị ho do thời tiết.

Thực tế, hóc dị vật trong đường thở đã khiến nhiều trẻ bị tử vong hoặc để lại những tai biến nặng nề. Nguy cơ trẻ bị hóc luôn rình rập từ rất nhiều tác nhân khác nhau, chưa kể tới những đồ vật xung quanh mà ngay cả những đồ ăn tưởng chừng như vô hại đều có thể biến thành thứ nguy hiểm có hại cho sức khỏe của trẻ

Gần đây thấy con vừa ho vừa sốt, chị Tuyết mới đưa con đi khám lại thì được chuẩn đoán là viêm phổi, nhưng dù uống mấy đợt thuốc vẫn không khỏi, cứ tái đi tái lại nhiều lần. Chị Tuyết đưa con đến bệnh viện Nhi trung ương để khám. Kết quả chụp CT scan lồng ngực cho thấy có dị vật hình bầu dục  ở phế quản trung gian phải, gây xẹp thùy giữa phổi phải. Sau khi dùng kỹ thuật nội soi thì gắp được một hạt cứng kích thước 0,15 x 0,3 cm. Chị Tuyết mới nhớ ra là hè năm ngoái chủ nhật nào chị cũng cho con đến khu vui chơi ở siêu thị cho con chơi trò “xúc hạt”. Chị nhận ra dị vật chính là hạt muồng mà con chị đã chơi thường xuyên, không ngờ Kim Anh bị hóc hạt muồng và rơi xuống phổi nằm yên trong đó cả năm nay. Cũng may các bác sỹ phát hiện và gắp ra trước khi gấy những biến chứng có thể dẫn đến tử vong.

Bác sỹ Trần Cường (Khoa Chẩn đoán hình ảnh-Bệnh viện Nhi TW) cho biết: Không ít trường hợp dị vật đường thở của trẻ dễ nhầm  là viêm phổi, hen suyễn. Khi nuốt phải dị vật sẽ dẫn đến những biến chứng nặng nề như tràn khí màng phổi, xẹp phổi,viêm phổi cấp.

Có những trường hợp để lại di chứng dai dẳng cho trẻ. Ngoài các dị vật dạng hạt ra, trẻ còn nuốt phải những vật khác như đinh, cục pin nhỏ,cúc áo, nhẫn đeo tay thậm chí cả kim băng loại nhỏ, cài nhãn mác quần áo khi mua ở hiệu về rất dễ bị trẻ ngậm và vô tình nuốt vào bụng hay khi ngậm trong miệng rồi sặc vào đường thở đi sâu phế phế khí quản gây tổn thương phổi.Trường hợp lạc vào hô hấp sẽ huy hiểm hơn so với đường tiêu hoá.

Theo bác sỹ Cường,  trước đây có trường hợp một bệnh nhận 4 tuổi đến bệnh viện trong tình trạng khò khè, khó thở được chuyển từ các bệnh viện tuyến dưới lên, bệnh nhân đã được chụp phổi và bụng nhưng không thấy điều gì lạ, các bệnh viện tuyến dưới không biết được nguyên nhân gây ra bệnh, nhưng khi chụp cao hơn đỉnh phổi (vùng cổ) lại thấy được dị vật là chiếc nhẫn đeo tay.

Nhẫn đeo tay là một vật không nhỏ nhưng trong lúc chơi vô tình trẻ ngậm vào miệng rồi chạy nhảy để nó trôi xuống cổ họng, giống như khi trẻ ngậm kẹo và vô tình nuốt mất.  Đây là trường hợp rất nguy hiểm vì dị vật có đường kính khá lớn, lại có góc cạnh, dễ gây tổn thương trong quá trình “rơi”. Nếu không phát hiện sớm các dị vật nằm ở vị trí ngã ba giữa đường tiêu hoá và hô hấp, bệnh nhân rất có thể nguy hiểm đến tính mạng.

Việc sơ cứu vô cùng quan trọng, nó ảnh hưởng tới sự sống còn của trẻ chỉ trong gang tấc bởi nếu không sơ cứu kịp thời, dị vật sẽ chèn ép đường thở, chỉ sau 5 phút khiến bé bị ngừng thở

Khi dị vật rơi vào phổi thì những biến chứng rất khó lường có thể xảy ra và không ngoại trừ trường hợp tử vong. Những trường hợp dị vật rơi vào phổi, dù ngày nay kỹ thuật mổ nội soi khá hiện đại và nhưng việc gắp dị vật ở một vị trí khó trong phổi ra rất có thể để lại di chứng như làm xây xước, dễ gây viêm nhiễm phổi mỗi khi có tác động của không khí hay thời tiết. Những trẻ từng phẫu thuật gắp dị vật ra khỏi vùng phổi cần phải chú ý bảo vệ đường hô hấp hơn những đứa trẻ bình thường.

Đối với trẻ đã từng trải qua phẫu thuật gắp dị vật ra khỏi phổi, cần được chăm sóc đặc biệt hơn. Tránh tiếp xúc với bụi bẩn, bụi đường, đặc biệt trong thời tiết giá lạnh cần tránh để không khí lạnh sộc vào đường thở vì phổi rất dễ bị viêm nhiễm.

Nhiều trẻ có thói quen ngậm đồ chơi, nhặt các đồ vật lạ, thức ăn rơi vãi cho vào miệng rất dễ khiến các vật ấy lọt sâu vào đường thở hay đường tiêu hoá, có trường hợp vào viện khi trẻ lớn 12 tuổi ngậm lưỡi dao lam trên miệng mải mê ngồi khắc gỗ vô tình còn nuốt lưỡi dao ấy vào bụng rất vất vả cho các thầy thuốc phải theo dõi liên tục vì sợ bị thủng ruột...

Những trường hợp trẻ nuốt phải hạt cườm, cục pin, đinh nhọn không phải là hiếm gặp. Đối với những trường hợp dị vật trôi xuống dạ dày thì cứ vài giờ giờ đồng hồ lại phải chụp phim x quang 1 lần xem dị vật đó đã trôi đến đâu, có bị mắc lại ở môn vị hay các nơi ruột chít hẹp hơn bình thường. Chỉ đến khi dị vật qua hậu môn mới hết theo dõi. Còn trường hợp dị vật rơi xuống phổi hoặc kẹt giữa đường tiêu hóa và đường thở thì phức tạp và nguy hiểm hơn rất nhiều.

Các thầy thuốc khuyến cáo, không nên cho trẻ chơi đồ chơi quá nhỏ, góc cạnh, có nhiều bộ phận dễ tách rời, chơi mà không có sự giám sát của người lớn. Không để đồ chơi, vật dụng quá nhỏ, có thể nguy hiểm trong tầm tay của trẻ, gần nơi ăn, nơi ngủ... Cần đưa trẻ đi khám chuyên khoa khi có biểu hiện ho khò khè lâu ngày, khó thở.